top of page
BAYBURT ÜNİVERSİTESİ

İLAHİYAT FAKÜLTESİ
NAMAZIN ÅžARTLARI

NAMAZIN ŞARTLARI İFADESİNDEN
NE ANLIYORSUN

Bir namazın sahih yani geçerli olması için belirlenmiÅŸ olan bazı ÅŸartlar vardır. Bunlar “namazın ÅŸartları” ya da “namazın farzları” olarak adlandırılmaktadır. Namazın ÅŸartları, dışındaki ÅŸartlar ve içindeki ÅŸartlar olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ÅŸartlar, altısı içinde, altısı dışında olmak üzere toplam on ikidir.
1.Namaza Hazırlık Şartları
​
1.1. Abdest, Boy Abdesti (Gusül) ve Teyemmüm

SU BULAMADIÄžIMIZDA NAMAZ
KILMAK İÇİN NASIL ABDEST ALIRIZ
Yüce dinimiz temizliÄŸi bazı ibadetlerin ön ÅŸartı saymıştır. Namaz kılabilmek için de temiz olmak gerekir. Bunun için dinimiz, öncelikle namaz kılacak kiÅŸinin abdestli olmasını, duruma göre de boy abdesti veya teyemmüm almasını ÅŸart koÅŸmuÅŸtur. Abdest; namaz kılmak, Kâbe’yi tavaf etmek gibi birtakım ibadetleri yerine getirebilmek için bazı organları yıkamak, bazı organları da mesh etmek suretiyle yapılan bir temizliktir ve aynı zamanda bir ibadettir. Kur’an-ı Kerim’de, namaz kılmak için abdestli olunması gerektiÄŸi açık bir ÅŸekilde belirtilmektedir. Mâide suresinde yer alan bir ayette bu konuda Rabb’imiz (c.c.) ÅŸöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın; baÅŸlarınızı mesh edip topuklara kadar ayaklarınızı da (yıkayın)…” (1) Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de bir hadisinde, “Namazın anahtarı temizliktir.” (2) buyurarak namazdan önce gerekli temizliÄŸin yapılmasının ÅŸart olduÄŸunu belirtmiÅŸtir.
BİLGİ NOTU
Abdestin dört farzı vardır:
a) Elleri dirseklerle beraber yıkamak
b) Yüzü yıkamak
c) Başı mesh etmek
d) Ayakları topuklarla beraber yıkamak
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), abdestin nasıl alınacağını bizlere hem anlatmış hem de uygulamalı olarak öÄŸretmiÅŸtir. Allah Resulü’nün (s.a.v.) öÄŸrettiÄŸi ÅŸekilde abdest ÅŸöyle alınır: Önce “Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya.” denilerek niyet edilir. Eûzü besmele çekilir ve eller bileklere kadar üç kere yıkanır. Bu sırada parmak aralarını ovalamaya dikkat edilir. Parmakta yüzük varsa altına su deÄŸmesi için yüzük oynatılır. Bundan sonra üç kere saÄŸ avuca su alınarak aÄŸza su verilir. Her seferinde ağız çalkalanır. Ardından yine saÄŸ avuca su alınarak burna üç kere su verilir ve burun güzelce temizlenir. Sonra yüzün tamamı üç kere yıkanır. Önce saÄŸ, sonra da sol kol dirseklerle beraber yıkanır. Bunun ardından eller ıslatılarak saÄŸ elin içiyle baÅŸ mesh edilir yani sıvazlanır. Åžehadet parmakları veya serçe parmaklarla kulakların içi, baÅŸparmaklarla da dışı mesh edilir. Sonra iki elin dış kısmı ile de boyun mesh edilir. En sonunda da önce saÄŸ, sonra sol ayak topuklarla birlikte yıkanır. Böylece abdest tamamlanmış olur.
ABDEST

BOY ABDESTİ

Bazı durumlar, abdestin bozulmasına sebep olur. Bunların baÅŸlıcalarını ÅŸöyle sıralayabiliriz: • Küçük veya büyük tuvalet ihtiyacını gidermek • Yellenmek • Vücuttan kan veya irin çıkması • Uyumak • Bayılmak • Namazda iken baÅŸkalarının iÅŸiteceÄŸi kadar gülmek • Ağız dolusu kusmak (1) İslamiyette emredilen bir diÄŸer temizlik çeÅŸidi boy abdestidir. Boy abdesti; cünüplük, hayız, nifas gibi manevi kirlilikten kurtulmak için niyet ederek ağız ve burun da dâhil olmak üzere hiç kuru yer kalmadan bütün vücudu yıkamak suretiyle yapılan temizliktir. (2) Boy abdestine gusül de denilmektedir. Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de, gerekli durumlarda boy abdesti alınmasının gerekliliÄŸine dikkat çekilmektedir. Bu konuyla ilgili bir ayette Rabb’imiz (c.c.) ÅŸöyle buyurmaktadır: “…EÄŸer cünüp oldunuz ise boy abdesti alın...”
Farz ve sünnetlerine uygun bir gusül ÅŸöyle yapılır: Önce eûzü besmele çekilerek “Niyet ettim Allah rızası için boy abdesti almaya.” denir. Eller yıkanıp avret yerleri temizlenir. Sonra namaz abdesti gibi abdest alınır. Önce baÅŸtan, sonra saÄŸ ve sonra da sol omuzdan üçer kez su dökülerek vücut temizlenir. Bu esnada suyun bedenin her tarafına ulaÅŸması için vücut ovalanır. Özellikle sakal diplerine, bıyık ve kaÅŸ altlarına, göbek içine, kulakların iç kısmına suyun ulaÅŸmasına özen gösterilir. Parmaklarda yüzük varsa onun altına da suyun ulaÅŸmasına dikkat edilir. Banyodan çıkarken en son ayakların yıkanmasına da önem verilir. (4) Gusletmesi gereken kimse boy abdesti almadan namaz kılamaz, Kâbe’yi tavaf edemez.
YORUMLAYALIM
“Her Müslümanın haftada bir defa başını ve vücudunu yıkaması onun üzerinde bir haktır.” (Buhârî, Cum’a, 12; Müslim, Cum’a, 9.)
İslam’daki temizlik çeÅŸitlerinden biri de teyemmümdür. Teyemmüm; suyun bulunmadığı veya bulunsa bile kullanılmasının mümkün olmadığı durumlarda, kiÅŸinin niyet ederek abdest veya gusül abdesti yerine geçmesi için yaptığı manevi temizliktir. (1) Teyemmüm, dinimizin Müslümanlara saÄŸladığı kolaylıklardan biridir. Kur’an-ı Kerim’de yer alan bir ayette ÅŸöyle buyrulmaktadır: “…Su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve (dirseklere kadar) ellerinizi onunla mesh edin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiÄŸi) nimetini tamamlamak ister; umulur ki ÅŸükredersiniz.” (2) Teyemmüm, toprak ya da kum, çakıl, taÅŸ, kil gibi toprak cinsinden bir ÅŸeyle yapılır. Su bulunamaz ya da hastalık, soÄŸuk gibi sebeplerle suyun kullanılması mümkün olmazsa bu durumda teyemmüm yapılır. Teyemmümün farzı ikidir: Niyet etmek Elleri topraÄŸa sürüp yüzü ve kolları mesh etmek Teyemmüm yapacak kiÅŸi kollarını sıvar. Ne için teyemmüm yapılacaksa ona göre teyemmüme niyet edilir. Eller topraÄŸa sürülür. Bu sırada eller önce ileriye sürülüp sonra geri çekilir. Sonra yan yana getirilerek ve birbirine hafifçe vurularak silkelenir. Ellerin içi ile yüz mesh edilir. Bundan sonra eller tekrar topraÄŸa sürülür ve silkelenir. Sol elin içi ile saÄŸ kol, saÄŸ elin içi ile de sol kol mesh edilerek teyemmüm tamamlanır.


Namaza Hazırlığın Diğer Şartları

NAMAZA BAÅžLAMADAN
ÖNCE HANGİ HAZIRLIKLARI
YAPARIZ
Namaz kılabilmek için yapılması gereken hazırlıklara namazın dışındaki ÅŸartlar (farzlar) denir. Namazın dışındaki ÅŸartlar altıdır. Bunları ÅŸöyle sıralayabiliriz:
1. Hadesten Tahâret: Hades, namaz kılmaya engel olan pislik anlamına gelir. Tahâret ise temizlik demektir.
Hadesten tahâret, kiÅŸinin duruma göre abdest alması, gusletmesi ya da teyemmüm almasıdır.
2. Necâsetten Tahâret: Necâset, vücutta, elbisede ya da namaz kılınacak yerde bulunan pislik anlamına gelir. Necâsetten tahâret, bedenin, elbiselerin ve namaz kılınacak yerin temiz olması demektir.
3. Setr-i Avret: Namazda, vücudun baÅŸkalarına gösterilmesi yasak olan yerlerinin örtülmesi demektir. Namaz kılarken kadınların el, ayak ve yüz dışında tüm vücudunu örtmeleri; erkeklerin ise göbekleri ile diz kapakları arasında kalan yerleri örtmesi setr-i avretin gereÄŸidir.
4. İstikbâl-i Kıble: Namazı kılarken Kâbe’nin olduÄŸu yöne doÄŸru dönmektir. Dünyanın neresinde olursa olsun bütün Müslümanlar, namazlarını kılarken Kâbe’ye dönerler. Kâbe bizim kıblemizdir.
5. Vakit: Dinimizde her namazın vakti içinde kılınması esastır. Vakti girmeden namaz kılınmaz. Ancak vakti geçen bir namaz daha sonra kılınabilir. Buna kaza namazı denir.
6. Niyet: Hangi namazın kılınacağını bilmek ve namaz ibadetini Allah (c.c.) için yapmayı kalben dilemektir. Namaza baÅŸlarken niyet etmek ÅŸarttır ancak niyetin sözle yapılması zorunlu deÄŸildir. Niyetin dil ile ifade edilmesi güzel bir davranış olarak görülmüÅŸse de kalben niyet etmek yeterlidir.
Namazın Kılınış Şartları

TEKBİR KIRAAT RÜKÜ SECDE KELİMELERİN ANLAMINELER BİLİYOR MUSUNUZ
Her ibadeti olduÄŸu gibi namaz ibadetini yerine getirirken de uyulması zorunlu olan bazı kurallar vardır. Namazın sahih yani ge- çerli olması için bu kuralların yerine getirilmesi ÅŸarttır. Namaz esnasında yerine getirilmesi zorunlu olan bu kurallara namazın içindeki ÅŸartlar (farzlar) denir. Namazın içindeki ÅŸartlar altı tanedir:
a) İftitah Tekbiri: Namaza baÅŸlarken “Allâhü ekber.” ifadesini söylemektir.
b) Kıyam: Namazda gereken yerlerde ayakta durmaktır. Ancak hastalık, yaşlılık vb. sebeplerle ayakta duramayacak olanlar, namazlarını oturarak kılabilirler.
c) Kıraat: Namazda Kur’an okumaktır. Namaz kılan kimsenin, bir miktar Kur’an okuması farzdır. Okunacak miktar kısa bir ayet de uzun ya da kısa bir sure de olabilir. Kıraat, namazda ayakta iken yapılır.
d) Rükû: Namazda elleri diz kapaklarına deÄŸdirecek ÅŸekilde, yere paralel biçimde eÄŸilmektir.
e) Secde: Rükûdan sonra eller, dizler, alın ve burun yere deÄŸecek ÅŸekilde kapanmaktır. Namaz kılınırken her rekâtta iki secde yapılır. f) Kâde-i Âhire: Namazın sonunda, Ettehıyyâtü’yü okuyacak kadar (teÅŸehhüd miktarı) oturmaktır
HAYDİ HEP BERABER NAMAZIN ŞARTLARINI SAYALIM
bottom of page